HHMKP7

Một công nhân 62 tuổi đến khám vì khó thở khi gắng sức nặng dần trong vài tháng qua. Ông cũng nhận thấy mình có cơn đau ngực kiểu màng phổi bên phải gần đây. Tiền căn ghi nhận tăng huyết áp kiểm soát tốt bằng amlodipine 5mg/ngày và không sử dụng thuốc nào khác. Bệnh nhân không ho hay khò khè tại xưởng làm việc. Ông kể rằng mình đã làm công nhân tháo dở công trình 15 năm, sau đó là 20 năm làm cơ khí.

Khám lâm sàng:

  • Bệnh nhân không sốt, không lạnh rụn, không đổ mồ hôi đêm.
  • Không suy hô hấp nhưng có gõ đục đáy phổi phải.
  • SpO2 96% khí phòng.

Cận lâm sàng:

  • X-quang ngực thấy tràn dịch màng phổi phải lượng vừa và dày thành màng phổi ngoài ở cả hai bên.
  • Chọc dịch màng phổi ghi nhận dịch màu đỏ. Phân tích dịch kết luận là dịch tiết, 45.000 hồng cầu/HPC, tế bào học âm tính.

Giải thích hợp lý nhất cho triệu chứng của bệnh nhân là gì?

A. Bệnh phổi kẽ do thuốc
 Chưa chính xác! 

Thuốc, đặc biệt nitrofurantoin và thuốc hoá trị liệu, có thể gây bệnh phổi kẽ. Nhưng vẫn chưa ghi nhận amlodipine có thể gây bệnh phổi kẽ.

B. Nhiễm Mycobacterium tuberculosis
 Chưa chính xác! 

Lao phổi có thể gây tràn máu màng phổi, nhưng bệnh nhân này không có triệu chứng toàn thân gợi ý lao.

C. Viêm phổi quá mẫn do thermophilic actinomycetes
 Chưa chính xác! 

Viêm phổi quá mẫn là nguyên nhân thường gặp trong bệnh phổi nghề nghiệp, do tiếp xúc với vật chất hữu cơ như nấm actinomycetes (còn gọi là phổi ở người nông dân). Ngoài ra, viêm phổi quá mẫn thường gây triệu chứng cấp (như sốt) ngay khi tiếp xúc với nấm.

D. Hen nghề nghiệp do isocyanates
 Chưa chính xác! 

Hen nghề nghiệp có thể tiến triển không đảo ngược nếu tiếp xúc đủ lâu. Isocyanates trong sơn là nguyên nhân thường gặp gây hen nghề nghiệp, nhưng triệu chứng thường cấp tính hơn và khám lâm sàng có khò khè. Viêm phổi quá mẫn hay hen nghề nghiệp không gây bệnh màng phổi.

E. Tiếp xúc amiăng (asbestos)
 Chính xác! 

Bệnh phổi nghề nghiệp là một nhánh quan trọng trong bệnh lý hô hấp, và các chất độc dạng hít ngày càng được mô tả mỗi năm. Do đó, tiền căn nghề nghiệp và nhận thức các mối nguy rất quan trọng ở những bệnh nhân bệnh phổi chưa chẩn đoán được. Những nghề nghiệp có tiếp xúc với amiăng như làm công trình xây dựng, trung tâm bảo trì cơ khí, hoặc trong ngành công nghiệp đóng tàu.

Hình ảnh học như CT scan ngực có dày màng phổi hai bên (thường do vôi hoá) gợi ý có tiếp xúc amiăng. Đôi khi bệnh cũng biểu hiện tràn dịch màng phổi (thường có tăng hồng cầu) và được gọi là tràn dịch màng phổi amiang lành tính (benign asbestos pleural effusion hay BAPE). Gọi là “lành tính” để phân biệt với tràn dịch ác tính do ung thư phổi hoặc u trung biểu mô (mesothelioma) vì cả hai tình trạng lành và ác tính này đều có thể do tăng tiếp xúc với amiăng.