THTQDD1

Bệnh nhân nữ 69 tuổi than phiền ho kéo dài 6 tháng qua. Cô ho ít đàm trong vào buổi sáng và không ho ra máu và không sụt cân. Ho nhiều hơn vào ban đêm. Ho không nặng hơn khi tập thể dục hay tiếp xúc với không khí lạnh. Ngoài ra không chảy nước mũi, không dị ứng mũi, không chảy dịch mũi sau.

Không tiền căn phơi nhiễm với chất độc phổi. Tiền căn hút thuốc nhưng đã bỏ hơn 20 năm trước và tăng huyết áp điều trị với amlodipine; ngoài ra không dùng thuốc khác. Thỉnh thoảng ợ nóng, nhanh chóng giảm với 2 viên calcium carbonate uống.

Khám lâm sàng và X quang ngực thẳng và nghiêng bình thường.

Xử trí gì tiếp theo phù hợp với tình trạng của bệnh nhân?

A. Điều trị thử với ức chế bơm proton (PPI)
 Chính xác! 

Ho mạn tính là vấn đề thường gặp trong thực hành lâm sàng. Bệnh nhân thường lo mình mắc bệnh nghiêm trọng như ung thư phổi, khí phế thũng hay lao. Nhưng nếu bệnh sử, tiền căn, và X-quang phổi không gợi ý thì hiếm khi nghĩ đến những chẩn đoán này. Nguyên nhân thường gặp nhất gồm:

(1) trào ngược dạ dày thực quản (gây viêm thanh quản và khí quản).
(2) hội chứng chảy dịch mũi sau.
(3) hen dạng ho.
(4) ho do thuốc như thuốc ức chế men chuyển (ACEI).

Không khuyến cáo thực hiện các xét nghiệm cao cấp như chụp CT-scan, nội soi phế quản hay đo độ pH thực quản ngay từ đầu. Bác sĩ lâm sàng nên đưa ra chẩn đoán nghĩ nhiều nhất trên thông tin ban đầu khai thác được, và sau đó điều trị thử và theo dõi đáp ứng điều trị cần vài tuần đến vài tháng. Bệnh nhân trong tình huống này có triệu chứng về đêm và thỉnh thoảng trào ngược sau ăn (bệnh nhân trào ngược dạ dà thực quản thường không biểu hiện triệu chứng nghiêm trọng) nên có thể điều trị thử với PPI.

Nếu bệnh nhân có triệu chứng dị ứng hoặc lát đá (cobblestoning) ở thành sau họng thì có thể điều trị thử bằng steroid/dung dịch thông mũi. Nếu bệnh nhân có hen khởi phát lúc nhỏ, khò khè từng cơn, hoặc triệu chứng khởi phát nặng hơn khi tập thể dục hoặc tiếp xúc với khí lạnh thì có thể điều trị thử bằng thuốc giãn phế quản.

Đo hô hấp ký thường bình thường trừ khi bệnh nhân có các triệu chứng tại thời điểm khám bệnh; tùy tình huống mà có thể thực hiện nghiệm pháp kích thích phế quản methacholine.

Amlodipine không gây ho.

Nếu bệnh nhân không đáp ứng với PPI liều cao, có thể cân nhắc điều trị thử khác.

B. Nội soi phế quản
 Chưa chính xác! 

Tìm đáp án đúng để được giải thích chi tiết.

C. Chụp CT ngực
 Chưa chính xác! 

Tìm đáp án đúng để được giải thích chi tiết.

D. Đo hô hấp ký
 Chưa chính xác! 

Tìm đáp án đúng để được giải thích chi tiết.

E. Điều trị thử với corticosteroid đường mũi và dung dịch vệ sinh mũi
 Chưa chính xác! 

Tìm đáp án đúng để được giải thích chi tiết.