TMTHA12

Bệnh nhân nữ 70 tuổi tiền căn tăng huyết áp đang điều trị với lợi tiểu thiazid. Nay cô nhập viện vì đột ngột đau ngực như xé, lan ra sau lưng, kèm khó thở và đổ mồ hôi.

Huyết áp 210/94 mmHg. Nghe phổi thấy rale ẩm hai đáy phổi. Nghe tim thấy âm thổi cường độ 2/6 nghĩ là âm thổi của hở van động mạch chủ.

Nồng độ peptid lợi niệu natri BNP đo được là 550 pg/mL (bình thường <100). ECG ghi nhận thay đổi ST-T không đặc hiệu. X-quang ngực thấy hình ảnh trung thất giãn rộng.

Xử trí ban đầu nào dưới đây là phù hợp nhất cho bệnh nhân này?

A. Furosemide đường tĩnh mạch kèm thêm liều nạp digoxin đường tĩnh mạch
 Chưa chính xác! 

Furosemid có thể giúp giảm phù phổi nhưng không giải quyết vấn đề chính của bệnh nhân, digoxin làm tăng lực xé (shear force) lên thành động mạch chủ và có thể làm trầm trọng thêm tình trạng hiện tại của bệnh nhân. Tìm câu trả lời đúng để biết tình trạng hiện tại của bệnh nhân là gì.

B. Can thiệp mạch vành qua da (percutaneous coronary intervention, PCI) lựa chọn nong tạo hình và/hoặc đặt stent
 Chưa chính xác! 

Thiếu máu cơ tim có thể gây hở van hai lá (không phải van động mạch chủ).

C. Cấy máu và khởi động ngay vancomycin và gentamicin, sau đó đề nghị siêu âm tim
 Chưa chính xác! 

Viêm nội tâm mạc cũng có thể gây hở van động mạch chủ, nhưng triệu chứng của bệnh nhân này đột ngột, và trung thất giãn rộng ít gặp trong viêm nội tâm mạc.

D. Dùng chẹn beta đường tĩnh mạch để kiểm soát nhịp tim, nitroprusside đường tĩnh mạch để kiểm soát huyết áp, đề nghị siêu âm tim qua thực quản, và hội chẩn cấp cứu ngoại lồng ngực
 Chính xác! 

Bệnh cảnh lâm sàng này của bệnh nhân giúp hướng đến nhiều nhất chẩn đoán bóc tách động mạch chủ. Những bệnh nhân bóc tách đoạn gần thì thường biểu hiện hở van động mạch chủ, tăng huyết áp, và cũng có thể có biểu hiện của thiếu máu cơ tim do liên quan đến động mạch vành. Bóc tách đoạn xa có thể dẫn đến tắc các động mạch lớn khác và sẽ biểu hiện các triệu chứng thần kinh, thiếu máu ruột, hay giảm chức năng thận.

Đầu tay trong điều trị cấp cứu bóc tách động mạch chủ là chẹn beta tiêm tĩnh mạch điều chỉnh nhịp tim. Sau khi nhịp tim về khoảng 60 lần/phút, nitroprusside thường được dùng để điều chỉnh huyết áp tâm thu về dưới 120 mmHg. Chẩn đoán xác định bằng siêu âm tim qua thực quản, MRI hoặc CT mạch máu. Đối với bóc tách đoạn gần (type A) thì thường cần phẫu thuật khẩn. Những bệnh nhân type B thì do không ảnh hưởng đến quai động mạch chủ nên có thể điều trị nội khoa nếu chưa có biến chứng.

Nếu nghi ngờ bệnh nhân có bóc tách động mạch chủ thì kháng đông là chống chỉ định do làm tăng nguy cơ vỡ, xuất huyết ồ ạt, và nguy hiểm đến tính mạng.

E. Dùng heparin đường tĩnh mạch, sau đó đề nghị chụp CT động mạch phổi
 Chưa chính xác! 

Bệnh nhân không có yếu tố nào trong tiêu chuẩn Wells nên không nghĩ thuyên tắc phổi trên bệnh nhân này. Ngoài ra, tình trạng hiện tại của bệnh nhân là chống chỉ định của dùng kháng đông. Tìm câu trả lời đúng để biết tình trạng hiện tại của bệnh nhân là gì.