Bệnh nhân nữ 87 tuổi sống tại viện dưỡng lão nhập viện trong tình trạng sảng, buồn nôn và nôn 1 ngày nay. Bà có tiền căn bệnh Alzheimer giai đoạn sớm, tăng huyết áp, thoái hóa khớp và nhược giáp.
Creatinine máu lúc nhập viện là 3.8 mg/dL. Khám có dấu mất nước. Tổng phân tích nước tiểu ghi nhận >100 WBC trong nước tiểu kèm nitrite dương tính. Bà được điều trị và đáp ứng với ceftriaxone và bù dịch đường tĩnh mạch.
Vào ngày hôm sau, lượng nước tiểu và triệu chứng thần kinh cải thiện. Creatinine máu lúc này là 2.0 mg/dL.
Nguyên nhân tổn thương thận cấp (acute kidney injury, AKI) nào dưới đây phù hợp nhất trên bệnh nhân này?
A. AKI trước thận do giảm thể tích nội mạch
Chính xác!
Bệnh nhân biểu hiện sảng, có dấu mất nước kèm creatinine tăng cao sau đó cải thiện trong vòng 24 giờ khi được bù dịch. Đây là bệnh cảnh điển hình của tăng azote máu trước thận thứ phát do giảm thể tích nội mạch.
B. Hoại tử ống thận cấp (acute tubular necrosis, ATN)
Chưa chính xác!
Có thể dùng bệnh cảnh và nhiều thông số xét nghiệm để phân biệt AKI trước thận, tại thận và sau thận. Tuy nhiên trong tình huống này, có một đặc điểm quan trọng giúp phân biệt nguyên nhân AKI.
C. AKI sau thận do tắc nghẽn đường niệu
Chưa chính xác!
Có thể dùng bệnh cảnh và nhiều thông số xét nghiệm để phân biệt AKI trước thận, tại thận và sau thận.
Bệnh nhân tắc nghẽn sau thận thường biểu hiện tiểu khó, nước tiểu sạch (tổng phân tích nước tiểu và soi cặn lắng bình thường), vô niệu hoàn toàn hoặc thay đổi dao động từ thiểu niệu đến đa niệu. Đặt sonde tiểu hay siêu âm thận giúp chẩn đoán.
Tình huống này không có đặc điểm nào gợi ý tắc nghẽn, và có một đặc điểm quan trọng giúp phân biệt nguyên nhân AKI.
D. Viêm thận mô kẽ cấp (acute interstitial nephritis, AIN)
Chưa chính xác!
AIN thường gặp trên bệnh nhân dị ứng với thuốc kháng sinh, đặc biệt là betalactam và các dẫn xuất của sulfa. Bệnh nhân có bạch cầu trong nước tiểu nhưng AKI xuất hiện trước khi khởi động ceftriaxone và nitrite dương tính cũng ủng hộ tiểu bạch cầu này là do nhiễm trùng tiểu.
Có một đặc điểm quan trọng trong tình huống này giúp phân biệt nguyên nhân AKI.