Ho và ho ra máu

HHHRM10
Bệnh nhân nam 68 tuổi tiền căn hút thuốc lá đến khám vì ho khan và khó thở 6-12 tháng nay. Ông không sốt, không đau ngực, và không ho ra máu. Không trào ngược dạ dày thực quản và không nuốt khó.

Tiền căn đái tháo đường, tăng lipid máu, và phì đại tiền liệt tuyến. Không có thói quen, dịch tễ du lịch, hay tiếp xúc môi trường đặc biệt. Từng làm thợ đóng tàu nay đã về hưu. Thuốc đang dùng bao gồm pravastatin, glyburide, và prazosin.

Khám lâm sàng:
- Sinh hiệu ổn và không sốt.
- Hạch không sờ chạm.
- Ran ẩm đáy phổi hai bên.
- Nhịp tim bình thường.
- Sờ và nghẹ bụng bình thường.
- Không phù.
- Ngón tay dùi trống.
Cận lâm sàng:
- Xét nghiệm máu đều bình thường.
- Đo chức năng phổi khi nhận hạn chế nhẹ và giảm khuếch tán khí CO (DLCO).
- X-quang ngực và CT-scan ngực độ phân giải cao ghi nhận thâm nhiễm thùy dưới phổi hai bên kèm sang thương dạ tổ ong, dày màng phổi, vôi hóa vòm hoành và đông đặc thùy dưới phổi phải nghĩ là xẹp phổi tròn (rounded atelectasis).
Nên làm gì tiếp theo cho bệnh nhân?

A. Khởi động corticosteroid toàn thân
Chưa chính xác!
Tìm đáp án đúng để được giải thích cụ thể.

B. Khởi động azathioprine
Chưa chính xác!
Tìm đáp án đúng để được giải thích cụ thể.

C. Khởi động methotrexate
Chưa chính xác!
Tìm đáp án đúng để được giải thích cụ thể.

D. Khởi động cyclophosphamide
Chưa chính xác!
Tìm đáp án đúng để được giải thích cụ thể.

E. Chỉ cần theo dõi
Chính xác!
Bệnh bụi phổi amiăng chủ yếu gây tổn thương đáy phổi, và xẹp phổi tròn gợi ý tiếp xúc với amiăng. Xẹp phổi hình tròn hay chêm là một dạng xẹp phổi không thường gặp, ở vị trí ngoại vi theo thùy phổi do di chứng bệnh lý màng phổi hoặc do dính lá thành lá tạng bao quanh nhu phổi bên dưới; xẹp phổi tròn thường dễ nhầm lẫn với sang thương u phổi.

Không phải lúc nào cũng khai thác được tiền căn tiếp xúc với amiăng, tuy nhiên nếu có thì rất hữu ích trong chẩn đoán.

U trung biểu mô (mesothelioma) có mối liên hệ mạnh với tiếp xúc amiăng chứ không phải hút thuốc lá.

Màng phổi là vị trí tổn thương thường gặp, có thể ghi nhận mảng màng phổi hay vôi hóa vòm hoành ở cả hai bên phổi trên hình ảnh học. Diễn tiến bệnh cũng liên quan đến nhu mô phổi, tuy nhiên trong một số trường hợp thì tổn thương màng phổi và nhu mô phổi xảy ra độc lập.

Bệnh nhân thường tiếp xúc với sợi amiăng âm thầm nhiều năm, thậm chí là nhiều thập kỷ rồi mới khởi phát xơ phổi. Hút thuốc lá trên nền xơ phổi do amiăng làm tăng diễn tiến xơ phổi và nguy cơ ung thư phế quản. Xơ phổi do amiăng không đáp ứng với corticosteroid hay các thuốc tương tự khác. Hiện không có điều trị nào hiệu quả giúp ngăn ngừa diễn tiến xơ phổi do tiếp xúc amiăng.

Lưu ý: cần làm rõ rằng bệnh phổi do tiếp xúc với amiăng gọi là bệnh bụi phổi amiăng (asbestosis). Asbestosis là một dạng (hay một nguyên nhân) của xơ phổi (pulmonary fibrosis). Tất cả thuật ngữ này nằm trong một thuật ngữ chung (umbrella term) là bệnh phổi mô kẽ (interstitial lung disease).

HHHRM10

Chọn case: